Uitleggen wat je doormaakt

Hoe leg je aan anderen uit wat je doormaakt als je chronische pijn hebt?

Veel mensen vinden het moeilijk om te begrijpen wat chronische pijn echt betekent, vooral als ze het zelf nooit hebben ervaren. Als jij nog niet zo lang weet dat jouw pijn chronisch is, en dat je er langere tijd mee zult moeten leven, kan het een uitdaging zijn om dit aan anderen uit te leggen. Hieronder vind je enkele tips om je te helpen in gesprekken over jouw situatie. 

Kies het juiste moment en de juiste plaats

Het is belangrijk dat je een geschikt moment en plaats kiest voor dit gesprek. Dit zorgt ervoor dat je de volledige aandacht hebt van de persoon met wie je spreekt. Soms doet zo’n moment zich spontaan voor, soms moet je het moment zelf maken. Je kunt dan beginnen met: “Ik heb iets belangrijks dat ik met je wil delen over mijn gezondheid, is dit een goed moment?” 
Wellicht is het een goed idee om tevoren na te denken over wat je zult gaan zeggen en hoe, en om je verhaal al een keertje te oefenen. Hieronder vind je enkele tips hiervoor. 

Gebruik simpele, herkenbare voorbeelden 

Soms kan een beeld of vergelijking helpen om jouw ervaring duidelijk te maken. Je kunt bijvoorbeeld zeggen: “Stel je voor dat je griep hebt. Je voelt je moe, elke beweging doet pijn en je kunt niet veel doen. Dat is hoe ik me vaak voel door mijn chronische pijn, zelfs op dagen dat ik rustig aan doe.” 

Beschrijf hoe een dag voor jou eruitziet

Detailleer een typische dag om je situatie duidelijker te maken. “Mijn dag begint vaak met het bepalen van mijn pijnniveau. Dit beïnvloedt alles wat ik plan te doen. Op goede dagen kan ik wat huishoudelijke taken doen of kort naar buiten, maar er zijn ook dagen dat ik de meeste tijd moet rusten en echt niet veel kan doen” of: “Meestal moet ik na het douchen eerst weer een half uur op bed rusten voordat ik me kan gaan aankleden’. 

Leg de onvoorspelbaarheid van chronische pijn uit

Een van de moeilijkste aspecten van chronische pijn is dat het enorm kan wisselen. Misschien is het lastig voor te stellen, maar mijn pijn wisselt sterk en is erg onvoorspelbaar. Op een goede dag kan ik misschien een lange wandeling maken en lijkt alles bijna normaal. Maar de volgende dag kan de pijn zo hevig zijn dat ik moeite heb om zelfs maar naar mijn badkamer te lopen. Dit maakt het plannen van mijn dagen heel lastig. Voor mijzelf is deze grilligheid vooral frustrerend omdat ik nooit zeker weet wat ik kan verwachten. Het kan voelen alsof mijn lichaam de ene dag meewerkt en de volgende dag tegenwerkt. Dit is niet alleen zwaar voor mij, maar het kan ook lastig zijn voor de mensen om mij heen die willen begrijpen wat ik doormaak. 

Leg de emotionele en fysieke impact uit

Het is essentieel om duidelijk te maken dat chronische pijn zowel emotioneel als fysiek uitdagend is. Vertel over de frustraties of het gevoel van isolatie dat je soms ervaart. “Naast de pijn voel ik me vaak geïsoleerd omdat ik veel activiteiten moet missen. Dit kan leiden tot gevoelens van verdriet of frustratie, wat weer invloed heeft op mijn stemming en interacties met anderen.” 

Vraag om begrip in plaats van oplossingen

Mensen willen helpen en kunnen ongevraagd advies geven. Maak duidelijk wat je nodig hebt: “Het is fijn als je me advies wilt geven, maar soms heb ik meer aan jouw begrip en steun. Luisteren is vaak al genoeg.” 

Hoe reageren op onbegrip?

Het is mogelijk dat niet iedereen begrijpt wat je doormaakt. Bereid je voor op deze situaties met een rustige uitleg: “Ik begrijp dat het moeilijk is om te zien wat ik doormaak, omdat het niet altijd zichtbaar is. Maar jouw steun en begrip zijn heel belangrijk voor mij.” 

Sluit af met een open gesprek

Nadat je jouw situatie hebt uitgelegd, nodig je de ander uit om vragen te stellen of hun gedachten te delen. “Heb je vragen over wat ik heb verteld? Ik sta open voor een gesprek en het betekent veel voor mij als we elkaar beter kunnen begrijpen.” 

Lastig?

Als je het toch te lastig vindt om hier met je familie of vrienden over te praten, kun je gebruik maken van de Lepeltheorie. Die kun je ook aan de ander e-mailen. Andere fijne hulpmiddelen om te gebruiken zijn de ‘Brief aan een vriend’ 1, of de ‘Brief aan een vriend 2’. Je kunt ze heel gemakkelijk kopiëren en in je eigen mail plakken. 

Dit artikel biedt je handvatten om beter te communiceren over jouw ervaring met chronische pijn. Door open en eerlijk te zijn, kun je hopen op meer begrip en steun van de mensen om je heen.

---

Meer lezen: 

Boeken: 

• “Lieve Help!” door Anna Raymann  
  Dit boek is specifiek gewijd aan de sociale relaties van iemand met chronische pijn met partner, kinderen, familie en vrienden, en biedt praktische adviezen voor zowel patiënten als hun naasten. Anna Raymann bespreekt uitgebreid hoe je het beste kunt communiceren over pijn en hoe je een ondersteunende relatie kunt onderhouden ondanks de uitdagingen van chronische pijn. 

• “Leven met pijn, de kunst van het aanvaarden” door Martine Veehof, Monique Hulsbergen, en Ernst Bohlmeijer  
  Dit boek biedt strategieën gebaseerd op Acceptance and Commitment Therapy (ACT), inclusief hoe te communiceren over pijn met de mensen om je heen. 

• “Pijn zonder strijd” door Henk van den Berg  

Dit boek benadert pijn vanuit een mindfulness-perspectief en biedt handvatten voor communicatie en het omgaan met de dagelijkse uitdagingen van chronische pijn 

Website: annaraymann.nl Op deze website vind je uitgebreide informatie over omgaan met chronische pijn, inclusief tips voor communicatie, persoonlijke verhalen, en adviezen voor zowel patiënten als hun verzorgers en naasten.