Omgaan met verandering en verlies

Hóe ga je om met verandering en verlies bij chronische pijn?

Heb je voor langere tijd pijnklachten, dan krijg je hoe dan ook te maken met verandering en mogelijk verlies. Sommige mensen met pijn vinden hun hele leven veranderd, bij anderen gaat het om onderdelen van het leven zoals een baan, relatie, eigenwaarde of vertrouwen in het lichaam. Dit artikel geeft je tips op welke manier je met verandering en verlies bij chronische pijn zou kunnen omgaan.

1. Erken je gevoelens

De eerste stap in het omgaan met chronische pijn is het erkennen van je gevoelens. Het is heel gewoon om te rouwen om het verlies van je vroegere gezondheidstoestand.

Sta jezelf toe deze emoties te voelen, maar houd ook ruimte voor hoop en herstel. Want het is ook belangrijk om te onthouden dat deze gevoelens zullen veranderen naarmate je nieuwe manieren vindt om met je situatie om te gaan.

2. Emoties toelaten: hoe doe je dat?

Als je chronische pijn hebt, is het niet alleen belangrijk om je gevoelens te erkennen, maar ook om je emoties toe te laten in plaats van ze weg te stoppen.

Dit kun je bijvoorbeeld zelf doen, door dagelijks een paar minuten te nemen om rustig te zitten en je te concentreren op je ademhaling. Voel wat er in je lichaam gebeurt en benoem je emoties, zoals verdriet, frustratie of angst. Ga ze niet uit de weg, maar beweeg naar de emotie toe. 

En praktisch:

• een dagboek bijhouden kan helpen om je gevoelens over langere tijd beter te begrijpen
• sowieso kunnen schrijfoefeningen helpen om je frustraties, boosheid, woede of twijfel te uiten; zoek maar eens op ‘expressive writing technieken’ (het schrijven over sterke gedachten en gevoelens voor dezelfde tijdsduur voor een bepaald aantal dagen, bijvoorbeeld 15-20 minuten gedurende vier dagen.
• ga écht in gesprek met je omgeving: benoem aan de mensen die van je houden of je steunen wat de (dagelijkse) pijn met jou als persoon doet; geef ze inzicht in wat er in je omgaat. Dat uiten, kan helpen én kan voor meer begrip zorgen vanuit je omgeving
• ontspanningsoefeningen en meditatie, zelf of met ondersteuning, kunnen helpen om je emoties beter te (leren) voelen en te uiten / laten zien.

3. Zoek steun en coaching/behandeling

1. Professionele hulp: Praat met een behandelaar, zoals een psycholoog of therapeut, die je kan ondersteunen bij het herkennen en accepteren van je emoties. Zij kunnen je technieken leren, zoals mindfulness of ontspanningsoefeningen, om beter met je pijn en emoties om te gaan. Maar vraag je behandelaar ook om je te helpen bij het leren omgaan met rouw, verlies en verandering. Opnieuw écht leren voelen, je lichaam opnieuw aanvoelen, ademtherapie: het kán echt helpen.
2. Zoek steun: Contact met anderen die soortgelijke ervaringen hebben, kan ontzettend waardevol zijn. Het uitwisselen van verhalen en tips kan niet alleen troost bieden, maar ook praktische ideeën voor het omgaan met dagelijkse of mentale uitdagingen.
3. Zelfzorg: Zelfzorg is cruciaal in het beheersen van chronische pijn. Dit kan variëren van regelmatige lichaamsbeweging en goede voeding tot voldoende rust en ontspanningstechnieken zoals mindfulness of yoga.

4. Stel haalbare doelen, juist ook bij verlies en verandering

Het samen met je steun- of behandelteam opstellen van realistische, haalbare doelen rondom het omgaan met rouw, verandering en verlies kan je een gevoel van controle en succes geven.

Het zijn grote begrippen, met een grote impact op jouw leven. Begin daarom klein, zowel in je dagelijkse activiteiten als rondom je langere termijn doelen die je helpen om vooruitgang te zien in je herstel-/veranderproces.

Voorbeelden:

• plan dagelijks een korte wandeling om actief te blijven, waarbij je tegelijkertijd nadenkt over hoe je anderen kunt uitleggen wat chronische pijn met jóu doet
• probeer wekelijks een sociale activiteit, zoals koffie drinken met een vriendin. Geef vooraf aan dat je samen met haar wilt onderzoeken hoe je –in aangepaste vorm- toch kunt blijven meedoen in jullie vriendengroep
• schrijf elke dag drie dingen op waarvoor je dankbaar bent. Want: ook in een rouwproces gebeuren mooie dingen, die je niet altijd direct ziet.
• neem dagelijks tien minuten de tijd voor ontspanningsoefeningen zoals diepe ademhaling of meditatie.

Deze kleine doelen helpen je om geleidelijk aan te passen aan verlies en verandering en positief te blijven.

5. Werk aan je veerkracht

Hoewel de toekomst onzeker kan zijn, helpt een flexibele houding je om te gaan met de ups en downs. Juist het ontwikkelen van veerkracht bij chronische pijn betekent dat je leert omgaan met tegenslagen en je aanpast aan nieuwe situaties. Dit doe je door positieve gedachten te stimuleren, steun te zoeken bij vrienden en familie, en kleine doelen te stellen. Ook het vieren van kleine successen kan je zelfvertrouwen vergroten en je veerkracht opbouwen, zodat je beter met pijn kunt omgaan. Niet eenvoudig, wel helpend.

Met een aangepaste instelling en voldoende ondersteuning van mensen met verstand van chronische pijn kun je nog steeds een waardevol en gelukkig leven leiden. Er zijn veel verhalen van mensen die succesvol hun pijn hebben verminderd…of zelfs weer zonder pijn leven. Laat deze verhalen je inspireren.

Conclusie

Een diagnose van chronische pijn hoeft niet het einde van je levensgeluk te betekenen. Maar: de pijn heeft wel een grote impact, op heel veel onderdelen van je leven. Wat helpt dan? Goed en regelmatig stilstaan bij wat het leven met pijn met jou doet. Je emoties onderzoeken en toelaten en met goede ondersteuning weer écht te leren voelen: daarmee maak je letterlijk ruimte. Actief werken aan je veerkracht, zelf en/of met de juiste deskundige begeleiding.

Met al deze dingen kun je de fasen van rouw (en verlies) doorlopen en je kansen om uiteindelijk je kwaliteit van leven te verbeteren, met pijn of minder pijn, aanzienlijk verhogen.

---

Meer lezen:

• Verandering, verlies en rouw bij chronische pijn
• Het belang van veerkracht bij chronische pijn
• Jezelf blijven ontwikkelen met pijn